ID

CATWALK II. (New Cartographies)

CAROL CHRISTIAN POELL - DEAD END EXHIBITION

ANDRAS NEISER

Ντιαγκίλεφ και η χρυσή εποχή των Ρωσικών Μπαλέτων στο Victoria & Albert

Illustration of Vaslav Nijinsky in L’Après-midi d’un faune by for the cover of the programme for the Théâtre du châtelet, Paris
Artist: Leon Bakst. Date: 1912





Costume for Flore in Massine's Zephyre et Flore. Artist: After Georges Braque Date: 1925





Front cloth used for Le Train bleu after a painting by Pablo Picasso. Date: 1924






Lubov Tchernicheva as the Tsarina from The Firebird, by Vera Willoughby, about 1921. Museum no. S.437-2000





Ida Rubinstein as Zobeide and Vaslav Nijinsky as the Golden Slave in Schéhérazade, published by Georges Barbier, 1913, dedicated to the bookseller and balletomane Cyril Beaumont. Museum no. S.15-2001





Cover of Le Théatre showing Tamara Karsavina in costume as the Firebird, May 1911. V&A Theatre & Performance Collections





Costumes for brigands in Fokine's ballet Daphnis and Chloé, designed by Léon Bakst, 1912. Museum no. S.508&A, B-1979; S.639&A, B, 635&A, C-1980



ΕΚΘΕΣΗ. Μνημειώδης και επιβλητική η μεγάλη φθινοπωρινή έκθεση του Μουσείου Victoria & Albert στο Λονδίνο, με θέμα της τον Ρώσο ιμπρεσάριο Σεργκέι Ντιαγκίλεφ, ιδρυτή των «Ρωσικών Μπαλέτων» και τις περιοδείες του με τη φημισμένη χορευτική κομπανία από το 1909 μέχρι το 1929. Είτε είστε θαυμαστής του χορού είτε όχι, ο απόηχος ενός πανέμορφου, ονειρικού κόσμου ξαναζωντανεύει και σας προσκαλεί να τον ανακαλύψετε.

Τα τριακόσια στον αριθμό αντικείμενα της έκθεσης, τα οποία αποτελούν ενδεικτικά τεκμήρια μιας και άκρως συναρπαστικής πορείας και θορυβώδους ζωής του Ντιαγκίλεφ ανάμεσα στα πιο ζωηρά και δημιουργικά πνεύματα της εποχής του. Πέρα από μια συναρπαστική συλλογή κουστουμιών του Λέον Μπακστ ξεχωρίζουν σκηνικά και κουστούμια από Ματίς, Σανέλ, Πικάσο και Ντεκίρικο, φανερώνοντας παράλληλα την αχαλίνωτη αγάπη που έτρεφε ο Ντιαγκίλεφ για τη ζωγραφική. Ορισμένα εκθέματα δεν έχουν παρουσιαστεί κάπου άλλου, όπως το πρωτοποριακό για την εποχή του σκηνικό από τον Ρώσο κονστρουκτιβιστή Γιακούλοφ για το μπαλέτο του 1927 ‘Le Pas d’Acier’.

Η έκθεση «αφηγείται» με γραμμικό τρόπο τα αντικείμενά της, αφού παρουσιάζει σε χρονολογική σειρά την πορεία της χορευτικής κομπανίας, εστιάζοντας την προσοχή της πότε σε ένα συγκεκριμένο πρόσωπο και πότε σε ένα συγκεκριμένο θέμα. Μια ολόκληρη ενότητα είναι αφιερωμένη στον Νιζίνσκι, τον χορευτή που αψηφούσε τους νόμους της βαρύτητας ακόμη και αν φορούσε κουστούμια βαριά σαν πανοπλίες. Φιλοξενούνται επίσης προσωπικά είδη του Ντιαγκίλεφ όπως το μεγάλο καπέλο του, το ταξιδιωτικό του ρολόι ή τα κιάλια θεάτρου με τα οποία έβλεπε όχι την εξέλιξη της παράστασης αλλά και τις απορημένες αντιδράσεις των θεατών απέναντι σε ένα πρωτόγνωρο για την εποχή θέαμα συνοδευόμενο από μουσική συνθετών της τάξεως του Ιγκόρ Στραβίνσκι.

Στις αρχές του 20ού αιώνα Ρωσικά δώσανε νέα πνοή στο κόσμο του χορού σε μια εποχή που το ενδιαφέρον έτεινε να εκλείψει. Ένα αιώνα μετά η έκθεση στο V&A καταφέρνει αβίαστα κάτι παρόμοιο. Καθώς ο Ντιαγκίλεφ ήξερε να διαχειρίζεται και να προκαλεί με αυστηρό τρόπο το ενδιαφέρον της Ευρώπης δεν επέτρεπε ποτέ για παράδειγμα να κινηματογραφηθεί κάποια από τις παραστάσεις του, αφήνοντας έτσι εμάς εκατό χρόνια αργότερα να φανταστούμε πως χορεύαν οι χορευτές του. Το ενδιαφέρον της έκθεσης έγκειται, νομίζω, ακριβώς σε ένα ανάλογο κενό και μια αντίστοιχη έλλειψη. Είναι τόσο γοητευτικά τα σκηνικά, τόσο εξωτικά τα κουστούμια που μας κάνουν τελικά να διερωτόμαστε για το ποιος τα φόρεσε πάνω στη σκηνή και πως χόρεψε. Αν στον κόσμο του χορού στο επίκεντρο παραμένει ο άνθρωπος, τότε οι χορευτές του Ντιαγκίλεφ στο V&A «λάμπουν» δια της απουσίας τους.

Victoria & Albert Museum, South Kensington
Cromwell Road
London SW7 2RL. Η έκθεση θα διαρκέσει μέχρι τις 09 Φεβρουαρίου 2011

Τάσος Α. Γκέκας / για την Καθημερινή

JEREMY MILLAR

URETHRA (ART) FOR ALL

Μέχρι και τις 19 του Μάρτη μπορούν οι φιλότεχνοι να επισκεφθούν την Όυρήθρα’ στην γκαλερί Thadaus Ropac στο Παρίσι. Έτσι ονόμασαν την νέα τους δουλεία οι εκκεντρικοί Βρετανοί καλλιτέχνες Gilbert & George, η οποία ουδεμία συγγένεια φέρει με τον περίφημο «ουρητήρα» του Marcel Duchamp αλλά πρόκειται για μια σειρά από 76 πίνακες, αποτελούμενους από τουριστικά καρτ-ποστάλ, τολμηρές αφίσες, sex flyers και ροζ διαφημίσεις που μάζεψαν οι δαιμόνιοι εικαστικοί από τηλεφωνικούς θαλάμους ή δημόσια κτίρια στο κεντρικό Λονδίνο.

Το αχώριστο καλλιτεχνικό δίδυμο εδώ και χρόνια έχει την εμμονή να παντρεύει μέσα στα έργα του σύμβολά και μοτίβα γύρω από τον βρετανικό πατριωτισμό, τη σεξουαλικότητα και τον σύγχρονο τρόπο ζωής με άμεσο και εύληπτο τρόπο. Αυτή τη φορά οι Gilbert & George για κατασκευάσουν τους πίνακες της έκθεσης Urethra Postcard Pictures, συνάθροισαν μια μεγάλη ποσότητα από ομοειδείς «καρτ-ποστάλ» ή ροζ διαφημίσεις και τις τοποθέτησαν πάνω σε καμβά με τέτοιο τρόπο ώστε να σχηματιστεί ή να «αποκαλυφθεί» εντέλει μέσα από την επανάληψή τους το «ιατρικό» σύμβολο της ανθρώπινης ουρήθρας, που χρησιμοποιούσε άλλοτε ο θεοσοφιστής C. W. Leadbetter 
(1853–1934). Πολλές φορές έχουν ασχοληθεί με underground θέματα, με παραμερισμένες πλευρές της πόλης που τείνουν να μείνουν κρυφές. Αυτή τη φορά όμως κάνουν ένα βήμα παρακάτω αποκαλύπτοντας ενδόμυχες τάσεις και καταπιεσμένες διαθέσεις όχι μόνο του αποστολέα όσο και του παραλήπτη.

«Ανοίγοντας» με απλό τρόπο και δια της επανάληψης την τέχνη τους προς το κοινό οι Gilbert & George προσπαθούν να επιτύχουν αυτό που οι ίδιοι ονομάζουν «Art for All». Μια πολύ ιδιαίτερη αίσθηση προκαλείται από την συνεχόμενη εμφάνιση του ίδιου μοτίβου στους πίνακες πάνω στους τοίχους της γκαλερί. Δεν μπορεί κάποιος εύκολα να αρνηθεί ότι διαμορφώνεται μια λεπτή ισορροπία ανάμεσα στη σοβαρότητα και το χιούμορ. Αυτό το «ιδιωματικό», πολύ συγκεκριμένο είδος φλεγματικής σοβαροφάνειας που ανέπτυξαν οι Βρετανοί καλλιτέχνες - σε παλαιότερα και νεότερα έργα τους - είναι κάτι εξάλλου που τους έχει κάνει γνωστούς στο παγκόσμιο καλλιτεχνικό στερέωμα ενώ καθιστά το έργο τους άμεσα ενδιαφέρον ακόμη και στο πιο ανυποψίαστο κοινό. Όχι γιατί του προσφέρουν ένα πληκτικό μάθημα του ανθρωπίνου σώματος και της επιστημονικής του ορολογίας αλλά πολύ περισσότερο για μια ιδιόμορφη ανατομία του κεντρικού Λονδίνου και των σκοτεινών του ατραξιόν και προκλήσεων.

Η ‘Ουρήθρα΄ πριν ταξιδέψει στο Παρίσι είχε παρουσιαστεί τον περασμένο Γενάρη στη White Cube του Λονδίνου. Αν ωστόσο αυτές τις μέρες κάποιος gentleman αντί να επισκεφθεί την πόλη του Φωτός, βρεθεί στο κεντρικό Λονδίνο και εισέλθει τυχαία σε έναν από τους χαρακτηριστικούς κόκκινους τηλεφωνικούς θαλάμους χωρίς να εντοπίσει «διαφημίσεις» του είδους, να είναι σίγουρος πως οι κύριοι Gilbert & George, περάσανε πρώτοι, πριν από αυτόν...

ΜΙΚΡΗ ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΦΗΣΥΧΑΣΜΟ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΗΝ ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ Ή ΓΙΑΤΙ ΜΟΥ ΤΗΝ ΕΧΕΙ ΒΙΔΩΣΕΙ ΕΤΣΙ ΑΓΡΙΑ

Από την μια, στόχος μου είναι να επικοινωνήσω κάτι απλό, κάτι που αφορά όλους. Από την άλλη από πού να κάνω μια αρχή; Φτάνει. Αρκετά. Ως εδώ και άλλο μη παρ΄έκει. Δεν υπάρχει τέλος και αρχή. Μόνη διέξοδός μου η καθαρότητα που εσωκλείει η γραφή. Η γλώσσα προϋπάρχει. Δε μπορώ να χρησιμοποιήσω άλλο μέσο για να πω τα πράγματα με το όνομά τους. Αυτή είναι το όχημα και ψάχνω επειγόντως οδηγό να τη δαμάσει. Ως που να τον εντοπίσω, έχω πιάσει όπως όπως το τιμόνι, παίζοντας κρυφτό με τους γλωσσοδέτες. Ας μη διαβαστεί, παρακαλώ, η λέξη με το συνηθισμένο της φορτίο αλλά σαν σινική σειρήνα ή φονική ρουλέτα μιας εφόλης της ύλης αγανάκτησης.

Το σοβαρό αδιέξοδο που μου προκαλεί η κακή αισθητική του άλλου δεν δημιουργήθηκε από την μια στιγμή στην άλλη. Έχει διάπλαση ολοκληρωτικού συστήματος και δη την κράση λερναίου οικοδομήματος. Χτίζεται, πολλαπλασιάζεται, στοιβάζεται μέρα με τη μέρα, σταγόνα-σταγόνα και το «κινέζικο βασανιστήριο» δεν έχει τελειωμό. Από ένα σημείο και έπειτα δεν υπάρχει γυρισμός. Μεταφυσική η γραφειοκρατία του. Πνιγηρό το αδιέξοδο. Επικίνδυνο και αποτελειωτικό. Προχωρά ανενόχλητο στα κρυφά. Εμετικό καρκίνωμα που πολλαπλασιάζει διαρκώς τα παθογόνα κύτταρά του και προσβάλλει τα υγιή. Σου σιγοτρώει, σου σιγοκαίει τα σωθικά. Σε βάζει τρικλοποδιά, σου δένει την ψυχή μύριους κόμπους.

Σκεφτείτε ένα λαμπρό γιατρό, ο Κύριος Παπαδόπουλος είναι χειρούργος. Είναι εργατικός, ενημερώνεται για τις εξελίξεις της επιστήμης του, σώζει ζωές, προσφέρει δημόσιο έργο και παράλληλα είναι καλός οικογενειάρχης. Είναι αυτό αρκετό; Ποιος θα του πει πως το σπίτι που έφτιαξε βγάζει μάτι, έχει γυρίσει την πλάτη στην παράδοση και έχει γκρεμίσει διάπλατα όλες τις γέφυρες, δεν συνομιλεί με το οικοσύστημα, δεν διατηρεί ουδεμία επαφή με το έδαφος, τη γη, την κοινότητα; Να του το συγχωρέσουμε πως είναι τόσο ακαλαίσθητος και χοντροκομμένος στο καθημερινό βίο...; Μάλλον, ναι.... Οι περισσότεροι δεν συνηθίσανε μόνο τη δική τους πορδή αλλά και των άλλων. Ανοσία.

(...) Από μια ηθική θεώρηση των πραγμάτων μάλλον πάλι ‘ναι’. Ωστόσο η ζωή διατηρεί και μια αισθητική διάσταση. Έχει να κάνει κατεξοχήν με την αίσθηση των πραγμάτων. Η ένστασή μου γίνεται, διότι ο κόμπος έφτασε στο χτένι και το μάτι συνεχώς συνθλίβεται από το τρισάθλιο, αστικό γκρι. Βαριά τραυματισμένο, προσκρούει στους τοίχους. Ο Κύριος Παπαδόπουλος, ο Κύριος Δημητρίου, ο Κύριος Κωνσταντίνου δυστυχώς είναι «πανταχού παρών και τα πάντα ποιών». Σε όλες τις θέσεις, σε όλα τα σημεία. Κάποιος ας αναλάβει τις ευθύνες του. Κάποιος τελικά οφείλει να έχει άποψη πέραν της ειδικότητάς του. Μια γενικότερη αίσθηση, σφαιρική αντίληψη των πραγμάτων πέραν της καθημερινής του ενασχόλησης. Η Ελλάδα και η Κύπρος νοσεί.

Απορώ πως δεν βγαίνει το μάτι μερικών. Σε μια άλλη εποχή τα πράγματα θα κυλούσαν διαφορετικά. Σήμερα όχι. Η φορά άλλαξε δραματικά. Για να μη θίξεις, δεν θα πεις την πραγματική σου γνώμη και το κακό διαιωνίζεται. Πρέπει να σταματήσει αυτός ο άσχημος φαύλος κύκλος. Μακροπρόθεσμα δεν υπάρχει δικαιολογία. Η ασχήμια είναι παντού. Πλημμυρίζει το άστυ.. Κάποιος ας την υποδείξει. Κάποιος επιτέλους να φανεί ειλικρινής. Να μιλήσει χωρίς περιστροφές. Να χτυπήσει απλά το καρφί. Να χρησιμοποιήσει μια γλώσσα που καρφώνει στο κέντρο. Έστω και για μια φορά, ενώπιον όλων. Δημοσίως. Μηδενός εξαιρουμένου. Δεν γίνεται όλα να περνάνε στο «ντούκου». Η Ελλάδα και η Κύπρος σφαδάζει από όμοιους πόνους σε διαφορετικό σημείο.

Κατά τη γνώμη μου, οφείλει κάποιος να έχει τη δική του προσωπική άποψη για τα πράγματα. Μια ορισμένη γνώμη για την αισθητική πλευρά των πραγμάτων. Μια ορισμένη αισθητική αντίληψη. Δεν φτάνει κάποιος να είναι άρτιος στη γραμματική πρέπει να είναι και στο συντακτικό. Γιατί τελικά, ο καθένας είναι υπόλογος για την οικία του, μέσα και έξω και υπεύθυνος για την ενδυμασία του. Καθώς όμως κανένας για δικούς του λόγους (αρκείται στο να είναι μεγάλος δικηγόρος ή τρανός λογιστής) δεν αναλαμβάνει ακόμη την ευθύνη, επειδή το κινέζικο μαρτύριο συνεχίζεται, για αυτό ακριβώς και μου την έχει βιδώσει έτσι άγρια. Η Ελλάδα και η Κύπρος παραμένουν παγιδευμένες.


Πέστε μου, αγαπητέ αναγνώστη, ο εργολάβος εσάς σκεπτόταν, όταν έχτιζε στη σειρά πανομοιότυπα διαμερίσματα;

Πέστε μου Κύριε Αντωνίου, τα παιδιά σκεπτόσασταν, όταν χτίζατε το αυθαίρετο έκτρωμα δίπλα στο κύμα;

Πέστε μου Κύριε Δημητρίου σου το είπε ποτέ κανείς ότι το σπίτι σου δεν βλέπεται;

Με ενοχλούν όσοι δεν θέτουν ερωτήματα. Όσοι νίπτουν τας χείρας τους βιαστικά. Όσοι το βράδυ κοιμούνται πάντα ήσυχα.